De noodzaak van echte aandacht
Lezing 2011 op Hogeschool Zeeland
De brand greep snel om zich heen. Geert kon ternauwernood ontsnappen aan de vlammenzee. In de verstikkende rook handelde hij bliksemsnel. Hij ramde op de kamerdeuren van zijn medestudenten, schopte zelfs deuren in. Eruit, wegwezen! Niet iedereen overleefde de brand die het oude studentenhuis volledig in de as legde. Maanden later spoelde Geert de film in zijn hoofd nog steeds terug. Hij voelde zich schuldig.
Mensen hebben veel in huis om een schokkende gebeurtenis te verwerken. Volgens Luuc Smit, traumaspecialist en docent trauma – en rouwverwerking bij de opleiding Social Work aan de Hogeschool Zeeland (HZ), wordt het begrip trauma te gemakkelijk gebruikt. “Iets is pas een trauma als de verwerking na drie maanden stagneert. Als er sprake is van herbeleving, gevoelsmatige inperking en verhoogde prikkelbaarheid. Als je uitgeput en uit evenwicht blijft, niet meer slaapt en je afgestompt voelt. In een dergelijk geval kun je overwegen https://www.viagrasansordonnancefr.com/ om met een deskundige te spreken. Daarnaast kun je veel zelf doen. Zorg voor een goede balans tussen werk en vrije tijd, maak tijd voor familie en vrienden, zorg voor voldoende slaap, gezonde voeding en beweging. Meditatie of religie kan ook helpen.”
Overleven
We denken dat het leven voorspelbaar is. Een schokkende gebeurtenis leert ons dat dit niet klopt. Het leven is verre van beheersbaar en rechtvaardig. Een schokkende ervaring is levensbedreigend, leidt tot grote machteloosheid en is voor alle betrokkenen onverwacht en ontwrichtend. Wat gebeurt er op dat moment in je lichaam? Je gaat in de overlevingsstand, je automatisch systeem neemt het over. Geen emoties, een helder bewustzijn, je bent lichamelijk krachtig en lenig. Je systeem zorgt dat je het overleeft. Daarna komt pas de kwetsbaarheid.
Veilige omgeving
Luuc Smit neemt stelling tegen de gekte van trauma: het te snel, te opdringerig door je strot duwen van hulp. “Als een groep mensen iets overkomt, worden ze vaak met zijn allen naar een sporthal vol hulpverleners gebracht. Terwijl het beter zou zijn om naar huis te gaan. Daar waar je je veilig voelt, en er dierbaren zijn die naar je verhaal luisteren. Als iemand in je omgeving iets schokkends heeft meegemaakt, is het van belang dat je niet gaat „zorgen‟, of het verhaal overneemt. Maak echt contact, verbind je met de ander en schenk warmte en aandacht. Ook, en misschien juist wel na drie maanden, een half jaar of een jaar. Noem het, het is er al. Altijd.” benadrukt Luuc.
Verbinding
Voor Luuc Smit was het geen bewuste keuze om zich met psychotrauma te gaan bezig houden. Maar door zijn joodse wortels kwam hij wel al vroeg in aanraking met de oorlogstrauma‟s van zijn moeder en grootouders. Het leerde hem niet bang te zijn voor heftige emoties. “Het mooie van het vak psychotrauma is de verbinding met mensen, je loopt een eindje met ze mee.” Luuc Smit haalt een uitspraak van Arthur Polspoel, pastor uit Breda, aan: “Het maakt nogal uit of je het jaagpad Vlissingen-Middelburg alleen loopt in de regen of dat er iemand met je meeloopt”. Praten met een deskundige kan helpen inhet proces, waarbij het belangrijk is hulp te kiezen die bij je past. “Voor hulpverleners is het essentieel de normale symptomen na een schokkende gebeurtenis te kennen. De overlevingsmechanismen ook te zien als een normale reactie op een abnormale gebeurtenis. Ons lichaam is slimmer dan onze kop,” vult Luuc aan.
Nieuwe generatie hulpverleners
Studenten aan de opleiding Social Work van de HZ krijgen in het derde leerjaar een half jaar lang les over trauma- en verliesverwerking. Daarmee is de HZ uniek in Nederland, andere opleidingen in den lande zijn geïnteresseerd in deze Zeeuwse aanpak. Luuc vertelt dat de wetenschap over psychotrauma nog heel jong is. De HZ werkt samen met de Universiteit van Jeruzalem en het Israeli Center for the treatment of Psychotrauma. “We zetten samen met de RCG kliniek van psychiatrisch ziekenhuis De Honte uit Zeeuws Vlaanderen een Zeeuws kenniscentrum op over psychotrauma. We willen hiermee de kennis over schokkende gebeurtenissen en trauma delen.” Naast de theorie over trauma en verlies krijgen studenten ook de mogelijkheid om te oefenen in hulpverleningsgesprekken met mensen die daadwerkelijk een schokkende ervaring hebben meegemaakt. “Van deze oefengesprekken is een voorbeeld DVD gemaakt die we in de opleiding gebruiken. We doen er alles aan om onze studenten op te leiden tot hulpverleners die stevig in hun schoenen staan”.